Zatlappen te paard

Vanuit San Cristobal zijn we met een lijnbus naar de grens met Guatamala gegaan. Onderweg wel wat oponthoud gehad door motorpech maar gelukkig kon de chauffeur het allemaal zelf oplossen.

Nadat ik eerst “uit” stempels voor alle paspoorten had gehaald heb ik een aantal taxi’s geronseld om ons naar de grenspost van Guatamala te brengen. Daar werden we meteen aangeklampt door allerlei wisselmannetjes maar die heb ik nog maar even afgehouden. Eérst de douaneformaliteiten regelen en de buschauffeur zien te vinden. Dat ging allemaal erg makkelijk en een half uurtje later was ik zwaar in onderhandeling over de wisselkoers. Die was namelijk belachelijk ongunstig en aangezien we met z’n alleen een aardige som geld inbrachten vond ik dat zij daar best wat tegenover konden stellen. Het is nog gelukt ook ;-)

Guatemala…….. Toch méér mijn land dan Mexico waar alles veel moderner is. We reizen verder in een oude bus zonder airco (hoera!) en zien meteen al veel mensen in prachtige traditionele kleding rondlopen. Net als in de meeste Latijns Amerikaanse landen rijden er veel afgedankte Amerikaanse schoolbussen rond. In Guatamala zijn ze echter allemaal gepimpt met veel chroom en strakke lak in felle kleuren. Geen bus is hetzelfde en de één nog mooier dan de ander. Wat dat betreft is er de afgelopen 10 jaar blijkbaar niets veranderd; gelukkig maar.

Na een lange busrit kwamen we in Todos Santos aan. Het dorp was in dikke mist gehuld waardoor het niet bepaald een gezellige uitstraling had. Vanwege het festival waren veel straatjes afgesloten en stond het plein vol met gok- en eettenten en een reuzenrad dat volgens mij véél te snel draaide. Toen we de bus uitstapten viel de stroom nog uit ook. je zult maar net in dat reuzenrad zitten! In het pikkedonker kwamen we bij de talenschool aan die ons onderkomen zou regelen.

In Todos Santos hadden we geen hotel en zouden we bij verschillende families in huis overnachten. Todos is een arm dorp en de meeste mensen wonen in erg eenvoudige huizen. Op deze manier kunnen zij wat extra geld verdienen en voor ons is het een goede manier om het dagelijkse leven eens van dichtbij mee te maken.

De verdeling van de families verliep vreselijk chaotisch. De informatie over de wandelmogelijkheden was verre van duidelijk. Iedereen was moe en zelf had ik barstende koppijn waardoor er wel wat kleine irritaties begonnen op te spelen, óók bij mij. Wat dat betreft was het ’t juiste moment om de groep uit elkaar te trekken ;-) Maar voordat ieder naar “zijn” familie ging heb ik nog een lunch-afspraak voor de volgende dag gemaakt anders valt ’t boeltje helemaal zo uit elkaar.

Ik had mezelf voor alle zekerheid maar bij de meest primitieve familie ingedeeld. Ik geef daar toch niets om en op die manier weet ik tenminste zeker dat er geen gezeur over komt.

De toegang van “mijn” huis was aardedonker. Via een slecht bereikbare trap kwam ik uit in de keuken met gasfornuis en magnetron die beide niet waren aangesloten. Ik werd zeer hartelijk en vriendelijk ontvangen.

De vrouw des huizes was druk op een houtvuurtje aan ’t koken. Nadat ik m’n spullen op m’n “kamer” had neergezet kon ik gaan eten. Tortilla’s, soep, bruine bonen en rijst. Ik heb nog een kort rondje door ’t dorp had gelopen en ben – erg vroeg – naar bed gegaan. Vooraf had ik wel wat extra dekens gevraagd. Omdat we in de bergen zitten en 2 ramen in m’n kamer maar voor de helft met glas gezet waren verwachtte ik een koude nacht. Ik heb ook al m’n kleren maar aangehouden en heb heerlijk geslapen.

De tweede nacht ging het minder goed. Blijkbaar was de temperatuur nog verder gedaald want ik kon maar niet warm worden. De dekens waren op en nog meer kleren had geen zin; ik was al net zo’n mummie! En nog lag ik klappertandend in m’n bed. Ten einde raad bedacht ik me ineens dat ik nog een andere oplossing in m’n tas had zitten: de fles whiskey van Edwin! Ik heb ‘m tevoorschijn gehaald en een paar flinke slokken genomen. Ik voelde me wel een stiekeme alcoholist zo maar ik voelde meteen de warmte m’n lijf instromen en ben eindelijk in slaap gevallen.

Die ochtend werd ik nogal ruw uit m’n slaap gewekt. De hele familie was druk aan ’t kokkerellen om allerlei hapjes te maken die ze tijdens het festival konden verkopen. Het extra houtvuur direct naast mijn kamer hadden ze daarom ook maar in gebruik genomen. Helaas voor mij zat daar geen schoorsteen waardoor alle rook direct mijn kamer in trok. Hoestend, proesten en met tranende ogen ben ik naar beneden gevlucht. Blijkbaar waren ze even vergeten dat ik er ook nog was. Na heel veel welgemeende excuses kreeg ik de slaapkamer van de man en vrouw des huizes toegewezen. MET ramen, dus meteen ook veel minder koud.

Beide dagen was ’t stralend weer. We bleken weer ontzettende mazzel te hebben aangezien het hele dorp de afgelopen 25 dagen ononderbroken onder een dikke mistdeken verborgen lag. De eerste (mid)dag hebben we een wandeling door en rond het dorp gemaakt met een goede lokale gids. Hij sprak geen woord Engels zodat ik ’t hele verhaal voor de groep moest vertalen. Daar zag ik eerst wel wat tegenop maar eigenlijk ging dat helemaal niet slecht.

Todos Santos is een heel speciaal dorp. Bijna iedereen loopt nog in traditionele kleding en de kleding van de mannen het meest opvallend: ze lopen allemaal in rood/wit gestreepte broeken. Daarbij kleurige bloezen en rieten hoedjes. Op veel plaatsen zagen we mannen achter een naaimachine zwoegen om de laatste hand aan hun allernieuwste streepjesbroek te leggen. Iedereen wil er tiptop uit zien voor het festival!

De meeste huizen zijn eenvoudig. Bij de meeste ligt er een hoopje stenen naast dat een Chuy (Maya-sauna) blijkt te zijn. Er is een prachtig kerkhof; de graven hebben veel weg van kleurige huisjes. Er zijn ook een paar kleine maya-ruïnes waar lokale sjamanen nog steeds rituelen – compleet met dieroffers – uitvoeren.

De dag van het festival ben ik op tijd opgestaan. Iedere dorpsbewoner had z’n beste kleren uit de kast getrokken. Vrouwen liepen op keurige hakjes over de slechte straten die vol liggen met modder en paardenvijgen. De hele dag werden paardenraces gehouden. Wel een vreemde race aangezien er niemand wint. Het doel is om zo vaak mogelijk heen en weer te rennen (zonder van ’t paard te vallen). Hierbij wordt er niet bepaald zachtaardig met de paarden omgesprongen.

Deze traditie is ooit ontstaan om de Spanjaarden te laten zien dat de Maya’s OOK paard konden rijden. En om zich nog eens extra te bewijzen hadden ze er een moeilijkheidsgraad aan toegevoegd: alcohol. De meeste ruiters hebben een flinke slok op en dat is te zien. Ze kijken niet helder uit hun ogen, hangen half naast hun (galopperende!) paard of vallen er tijdens de race gewoon vanaf. Het is dus een gevaarlijke onderneming waar regelmatig doden bij vallen. ALS dat gebeurt wordt er niet hard getreurd. Het betekent juist meer geluk voor het volgende jaar aangezien die ruiter zijn leven geofferd heeft(?)

Alcohol is overigens sowieso een probleem in Todos. Vroeger lagen er dagelijks stomdronken mannen op straat te slapen. De ouderlingen hadden hier genoeg van en hebben het dorp 6 maanden geleden “drooggelegd”. De cantina’s zijn opgedoekt en het is verboden alcohol te verkopen en/of te drinken. Tijdens het festival is er alleen een uitzondering gemaakt voor het drinken zodat de ruiters hun drank elders (minimaal een uur reizen) hebben ingeslagen.

In de loop van de dag veranderde de sfeer. Gelukkig heeft niemand een agressieve of echt vervelende dronk maar het ziet er toch een beetje triest uit als zoveel ladderzatte mannen op straat liggen te dweilen. Helemaal als ze languit (in de kou) liggen te slapen met hun prachtige nieuwe kleding onder de modder. En de andere dorpelingen lopen erlangs alsof het de normaalste zaak van de wereld is.

De races waren leuk om mee te maken maar ook weer niet zo bijzonder om er de hele dag naar te kijken. Vanwege dit festival verbleven we hier totaal 3 nachten en dat was voor iedereen eigenlijk een beetje teveel van het goede. Niet vanwege de eenvoudige omstandigheden bij de families - daar had ik ze wel op voorbereid - maar wel vanwege het gebrek aan vertier in de avond. Nergens is een leuk tentje om gezellig te zitten en iedere avond viel rond 6 uur alle stroom uit. Het gevolg was dat iedereen steeds extreem vroeg naar bed ging. We zijn dus uitgeslapen aan de volgende etappe begonnen………… ;-)