Fotosessie tijdens de Adivasi

Na onze laatste luxe overnachting vertrokken we de 23e al vroeg naar het stammengebied voor de Adivasitour. We maakten nog een korte stop bij een Kalitempel waar chauffeur Prakash wat offerde om een voorspoedige reis te vragen.

Het is een mooie maar ook een vermoeiende tocht geworden. Hoewel tot mijn verbazing bijna alle wegen verhard waren werden we onderweg toch flink door elkaar geschuffeld. Op de slechtste trajecten had ooit echt asfalt gelegen maar dat was in een ver, grijs verleden. De nog aanwezige restanten maakten de weg nu alleen nog maar slechter begaanbaar waardoor het aantrekkelijker werd erNAAST te rijden en niet er overheen. De gemiddelde snelheid kwam dan ook niet boven de 30 a 40 km per uur.

En toch kan ik hier meer van genieten dan van die strak geasfalteerde snelwegen waar je in een luxe aircobus met een gangetje van 100 overheen scheurt. Dit is weer zo’n bestemming waarbij ik het gevoel heb echt op REIS te zijn. Soms lijkt het zelfs wel een expeditie. Ook al kan dat best wel eens vermoeiend zijn; ik heb ’t er graag voor over.

Dit deel van India wordt niet plat gelopen door toeristen en dat is duidelijk te merken. Ansichtkaarten zijn nergens te koop. Het enige Engels wat ze allemaal spreken is " hello, what is your name?" of “yes Ma’m” waardoor er regelmatig communicatieproblemen ontstaan. Maar iedereen is extreem beleefd en behulpzaam waardoor het onmogelijk is om er boos of geïrriteerd om te worden. Als we ergens stoppen om te eten, te fotograferen of zomaar wat rond te wandelen zijn WIJ de bezienswaardigheid. Onbeschaamd komen ze om je heen staan om je vervolgens uitgebreid met een geïnteresseerde en nieuwsgierige blik gade te slaan. Als we dan weer vertrekken worden we uitgezwaaid alsof we een zéér belangrijk delegatie waren. Ook onderweg wordt er volop gezwaaid door kinderen én volwassenen. Wij zwaaien vrolijk terug. Zo moet Maxima zich ook voelen denk ik. Indiërs die een camera bij de hand hebben (meestal in de vorm van een mobieltje) doen stiekem een poging om ons te fotograferen. In sommige gevallen durft een waaghals ons officieel te vragen om met hem/haar op de foto te gaan; daarna volgen er steevast meer.

Van de 13 nachten hebben we er 11 gekampeerd. India is géén campingland dus dat betekent dat er geïmproviseerd moet worden. Daardoor kwamen we op de meest uiteenlopende plekken terecht. In de meest gunstige gevallen hadden we een (hurk)WC tot onze beschikking maar meestal bleef ’t bij een bush-toilet (een putje in de grond dus ;-)).
De eerste nacht hebben we in een verlaten gebouw alleen ons binnententje opgezet dat daardoor dienst deed als klamboe. Het gebouw was afsluitbaar en dat was juist daar erg prettig aangezien er een troep hondsbrutale (grote!) apen rondzwierf. Die konden we zo mooi buiten de deur houden.
Soms overnachtten we op het erf van lokale bewoners. Hier geen apen die je lastig vielen maar ’t was wel één grote beestenbende. Er scharrelde echt van alles rond onze tenten: honden, geiten, varkens, koeien en waterbuffels. Best gezellig al dat leven om je heen!
De laatste kampeernacht hebben we doorgebracht op het terrein van een school. We arriveerden aan de vroege kant zodat onze bus bestormd werd door nieuwsgierige, enthousiaste scholieren. Met al die aandacht was ’t geen doen om de tenten op te zetten en dus hebben we nog maar even een blokje om gemaakt om na schooltijd weer terug te keren. Er bleken echter ook wat jongeren op het terrein te wonen. Die kwamen spontaan “helpen” met het opzetten van de tenten (goed excuus om de boel van dichtbij te inspecteren). De rest van de dag en avond hebben ze ons doen en laten uitgebreid gadegeslagen.

De 2 hotelnachten in Jeypore en Rayagada waren een welkome afwisseling. Na een weekje bush-kamperen ervaar je een echte douche, een toilet waar je op je gemak op kunt zitten en een normaal bed als extreme luxe. Bovendien was het een gelegenheid om je kleren eens uit te spoelen. Ik noem ’t bewust geen “wassen” omdat dat na zoveel zweet en stof echt niet meer lukt. Verder dan een “niet schoon; toch fris”-resultaat kom je niet.

De crew was net zo groot als de “groep”: Rashmi (gids), Prakash (chauffeur) en Sam (kok). Ze hebben echt geweldig werk geleverd en ons volledig in de watten gelegd. Er werd 3 keer per dag heerlijk gekookt waardoor we inmiddels een flink aantal Indiase curries hebben geproefd. Maar hoe ze ook alweer allemaal heten………….? Tussendoor waren er lekkere snacks: vers gebrande pinda’s of cashewnoten, pakora’s, koekjes, snoepjes of andere zoutjes en regelmatig stond er een bakkie Chai of koffie klaar. Ook hielpen ze met het opzetten en afbreken van de tenten. Bijna iedere avond werd er ook wel op de één of andere manier voor (bijna) koel biertje gezorgd. Na wat heen en weer gefluister kwam er even later een local op een brommertje aan die een geheimzinnig tasje afleverde. Als daar bij het neerzetten een “kloeink”geluid uitkwam wisten we genoeg.
Maar het allerbelangrijkste was wel dat ze vooral gezellig zijn en een heerlijk gevoel voor humor hebben. We hebben echt veel lol gehad onderweg.

Rashmi is een goede gids die geen enkele bijsturing of aanwijzing nodig heeft. Fotogenieke stops maakte hij al uit zichzelf; die had hij eerder in de gaten dan wij. Qua informatie en uitleg viel er niets aan toe te voegen. De groep heeft al meer dan genoeg reiservaring dus daar kon ik ook niet veel voor betekenen. Het werd me al vrij snel duidelijk dat ik min of meer overbodig ben en ik heb besloten om ’t er dan maar van te nemen ook. Deze reis lijkt dus meer op een gratis vakantie dan op werk. Afgezien van kleine overlegjes en wat informatieverstrekking tussendoor heb ik me vooral bezig gehouden met kijken, genieten en fotograferen. Het ergste wat me kan gebeuren is dat ik dadelijk in de enquête wordt beoordeeld als "leuke reisgenoot maar verder geen meerwaarde". Dat overleef ik ook wel weer. Bovendien is het deze keer ook gewoon de waarheid ;-).

De dagen waren gevuld met wandelingen, bezoekjes aan allerlei dorpen, relaxen en kletsen. Het is extreem warm voor de tijd van ’t jaar - alle records zijn gebroken - en veel beschutting is hier niet. Omdat het echt geen pretje is om met 35 graden in de volle zon te lopen hebben we de wandelingen maar ingekort. Gelukkig maar dat er geen hardcore-wandelaars bij zitten die koste wat kost het programma wilden aanhouden. Iedereen vond ’t meer dan best om het te beperken tot een ochtend- en een late middagwandeling. Tussen 12 en 3 hadden we dan “siësta” en dat was echt beter. Ronel had een flinke voorraad leesboeken bij zich en daar hebben we met z'n allen dankbaar gebruik van gemaakt. Ik vind wandelen best aardig maar niet ten koste van alles!

Bovendien blinkt het landschap van Orissa niet bepaald uit in schoonheid. Het is droog, overwegend vlak en de schaarse begroeiing bestaat hoofdzakelijk uit struikjes, palmen, eucalyptus, cashew- en tamarindebomen. De rijstvelden liggen er werkeloos bij omdat we middenin de droge tijd zitten. Tijdens de Monsoon (regentijd) zal dit alles veranderen in één levendig groen geheel maar dat is ook de tijd dat je hier echt niet wilt zijn. Dan is het NOG warmer en vooral NOG benauwder.

En toch heb ik onnoemelijk veel foto’s gemaakt. De MENSEN maken Orissa mooi. In dit gebied woont nog een aantal stammen met hun eigen taal, wetten, gewoontes en klederdracht. Hoewel ze ook naar regelmatig naar markten gaan wordt er tussen de dorpen onderling nog volop aan ruilhandel gedaan. Daar komt geen Roepie aan te pas.

We hebben veel markten en dorpen gezien; het één nog fotogenieker dan het andere. De dorpen zien er verzorgder en vooral schoner uit dat de gemiddelde stad in India. Het erf wordt dagelijks geveegd en de lemen hutjes continu “bijgesmeerd” waardoor alles er strak uitziet. Met natuurlijke materialen geven ze er nog een kleurtje aan ook: okergeel en rood van aarde; rood en zwart van bepaalde vruchten. Sommige hut-eigenaren zijn wat vooruitstrevender en hebben chemische kleuren geïntroduceerd waardoor er ook prachtige azuurblauwe en zeegroene hutjes tussen staan.

Bij het bezoeken van de dorpen was het een groot voordeel dat we maar met z’n vieren waren. Op die manier komt er tenminste geen invasie fotograferende blanken binnenvallen. We waren altijd een bescheiden clubje dat ergens op een plekje in de schaduw plaatsnam. De dorpsbewoners kwamen dan vanzelf op ons af om ons uitgebreid te bestuderen. Daardoor had ik het gevoel dat we ook iets voor hen terugdeden en niet alleen maar “aapjes” kwamen kijken. Hoewel we elkaar nooit konden verstaan was er vaak toch echt contact. Via Rashmi stelden zij ons allerlei vragen; soms hele grappige. Zo wilden ze weten of wij soms helemaal niet hoefden te werken en daarom maar een beetje op reis waren gegaan. Of vroegen ze waar we onze man en kinderen hadden gelaten.

De markten zijn zo kleurrijk dat je je afvraagt of je camera het nog wel aankan. Het is er altijd héél druk en rommelig. Markten werken als een magneet die mensen vanuit de wijde omgeving aantrekt. Het is een sociale happening om mensen van andere stammen en dorpen te ontmoeten. Er wordt (te) veel palmwijn gedronken, bijgepraat en natuurlijk ook gehandeld. Velen komen te voet en zijn úúúúúúúúúúren onderweg waarbij ze ook nog hun zware (ver)koopwaren meesjouwen. Kinderen en baby’s worden zoet gehouden door ze af en toe een paar druppels palmwijn(!) te voeren. Anderen arriveren met jeeps die zo vol met mensen hangt dat het lijkt of ze voor een groepsfoto-met-auto poseren. Zo’n kluitje mensen op 4 wielen blijkt echter ook nog van punt “A” naar “B” te kunnen komen.

Een aantal stammen is al flink beïnvloed door de buitenwereld. Dit betekent echter niet dat ze hun traditionele kleding hebben ingeruild voor spijkerbroeken en T-shirts. Ze zijn Hindu-beïnvloed en dragen dan kleurige sari’s die een vrolijk plaatje vormen.
Andere stammen leven nog steeds geïsoleerd en houden vast aan hun eigen klederdracht. De opvallendste waren de Bonda’s en de Ghada’s. Mannen zijn gewapend met pijl en boog en dragen slechts een lendendoekje; niet bijster opvallend.
De vrouwen zien er echter geweldig uit. Bonda’s dragen behalve een extreem kort lendendoekje geen kledingstukken. Ze bedekken hun borsten met grote hoeveelheden felgekleurde kralen kettingen en om hun hals hangen zware, metalen ringen. Hun kaalgeschoren hoofden zijn bedekt met banden van kralen waardoor het net lijkt of ze een mutsje dragen.
De Ghadaba’s dragen eenvoudige doeken. Hun hals is bedekt met enorme nekringen die zo zwaar zijn dat ze een stuk hout op de rug dragen om in evenwicht te blijven. Ze dragen geen neussieraden; alleen gigantische oorringen die niet aan de oorlel maar aan de oorschelp hangen. En als ze gaan slapen houden ze al die ijzerwaren gewoon om; ongelooflijk!
De Donguria Khond zijn wat ingetogener maar nog steeds een interessante verschijning. Ze dragen eenvoudige witte sari’s die ze op een specifieke manier gevouwen hebben. Hierdoor ontstaat er voorop een soort buidel waar ze allerlei hebbedingetjes in bewaren. Zo hebben ze altijd een “tas” bij de hand. Hun haar is op een aparte manier opgestoken waarbij ze allerlei haarversieringen gebruiken: sierkammen, haarpinnen en haarmesjes. Ook hun oren zijn volop behangen met oorringen in allerlei soorten en maten. Hun neus is versierd met 3 ringen.

Het was dus een trip waar ik wat fotografie betreft m’n hart kon ophalen. Het is onmogelijk om alles wat ik gezien heb in woorden samen te vatten. Het was ook erg lastig om een selectie van foto’s te maken die een representatief beeld geven zonder jullie met plaatjes te overladen. Er lopen hier gewoon TE veel mooie en interessante mensen rond. Oordeel zelf en misschien wordt dan duidelijk waarom ik hier zo graag naartoe wilde.............

P.S.
Zou ik bijna vergeten dat ik tussendoor ook nog jarig ben geweest ;-). Ik heb uiteindelijk besloten om 't hier niet te verklappen en 't maar eens een jaartje over te slaan. Maar door de felicitaties in m'n mailbox is er geen ontkomen meer aan :-)
Héél erg bedankt voor al jullie lieve mailtjes en e-cards!!!!!